Lễ hội cồng chiêng - nét đặc trưng văn hoá của Tây Nguyên

Tây Nguyên là vùng đất có nhiều dân tộc anh em, vì thế nơi này có rất nhiều nét văn hoá đậm chất dân tộc miền núi. Có lẽ trong số đó, lễ hội cồng chiêng là điểm đặc biệt nhất để lại nhiều ấn tượng nhất trong lòng khách du lịch. Lễ hội cồng chiêng ở Tây Nguyên là một trong những di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại đã được UNESCO công nhận. Với sự phát triển của du lịch, nét văn hoá truyền thống này sẽ có cơ hội để phát triển và nở rộ hơn nữa. Nhưng trước hết, là người con của Tây Nguyên, ta cần trang bị những kiến thức để không phải lúng túng và khó xử khi đứng trước câu hỏi của du khách về lễ hội cồng chiêng. Hôm nay EJ Farm sẽ giúp bạn làm điều đó, cùng trải nghiệm hết bài viết cùng chính mình nhé!

 

1. Giới thiệu đôi nét về lễ hội cồng chiêng

Cồng chiêng là loại nhạc cụ đặc trưng của một số dân tộc thiểu số, có tên tiếng anh là goong. Tiền thân của cồng chiêng là đàn đá, chiêng đá, cồng chiêng ra đời cùng với thời kỳ đồ đồng lên ngôi. Cồng chiêng còn là sự kết nối giữa các thế hệ, những hoa văn trên cồng chiêng luôn có sự biến đổi theo từng thời kỳ, phản ánh văn hóa truyền thống một cách rõ nét.

 Theo quan niệm của các dân tộc Tây Nguyên, cồng chiêng đại diện cho sự giàu có và quyền lực. Có thời kỳ chỉ có những phụ hộ giàu có mới đủ khả năng để sở hữu một chiếc chiêng, giá trị của chúng bằng 2 con voi hay 20 con trâu. Vì thế chỉ dịp lễ hội, tiếng chiêng mới được ngân lên, báo hiệu cho những người dân tụ họp lại quây quần bên đống lửa và vò rượu cần, cùng nhau nhảy múa và ca hát.

Nguồn: bách hoá xanh

Lễ hội cồng chiêng được tổ chức hàng năm, luân phiên giữa các tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng. Lễ hội hướng đến quảng bá du lịch và văn hóa cồng chiêng nói riêng và văn hóa các tỉnh Tây Nguyên nói chung. Tại đây, không gian lễ hội sẽ được tái hiện lại đúng với sắc màu của các dân tộc, phát huy những giá trị truyền thống vốn có. Vào mỗi năm, lễ hội cồng chiêng sẽ được tổ chức kết hợp với những nghi lễ, lễ hội đặc trưng của từng tỉnh thành, dân tộc. 

Lễ hội cồng chiêng Tây Nguyên thường được tổ chức bởi các dân tộc: Gia Rai, Ê Đê Kpah, Ba Na, Xơ Đăng, Brâu, Cơ Ho… loại nhạc cụ này chỉ dành riêng cho nam giới, còn đối với dân tộc Ê Đê thì chỉ có nữ giới mới được chơi cồng chiêng. Nhưng cũng có những dân tộc như Mạ, M’Nông thì cả nam và nữ đều có thể chơi được.

2. Cách đánh cồng chiêng 

Cồng chiêng có hai cách đánh, một là cách đánh bằng dùi và cách thứ hai là đánh bằng cườm tay. Dùi cũng được chia làm hai loại là dùi mềm và dùi cứng. Dùi cứng là dùi gỗ được đục đẽo kỹ lưỡng, còn dùi mềm làm từ gốc cây dứa dại khô hay làm bằng dùi cứng bọc lại bằng vải. 

Mỗi loại dùi khi đánh cồng chiêng sẽ mang lại những âm sắc khác nhau. Vì vậy nên họ thường áp dụng những sắc thái khác nhau của dùi để kết hợp trong bài hát. Loại dùi mềm thì âm thanh ngân vang, trầm đục, hào hùng và tròn trịa. Trong khi đó dùi cứng va chạm cùng kim loại sẽ tạo ra âm thanh rất lớn, mãnh liệt. Còn cách đánh cồng chiêng bằng cườm tay lại tạo ra âm sắc xa xăm, bí ẩn, trầm buồn. Từ đó ta có thể thấy sự đa dạng và phong phú qua những sắc thái mà tiếng cồng chiêng mang lại.

Trong quá trình đánh cồng chiêng phải có sự kết hợp nhịp nhàng, ăn khớp giữa các động tác bằng tay. Vì giai điệu của chúng khá phức tạp nên đòi hỏi sự hợp tác, tập trung cao độ của những người dân để cho ra bài diễn tấu hoàn hảo. Mặc dù giai điệu khá phức tạp nhưng âm thanh của cồng chiêng mang lại có sức mạnh kết nối mọi người, khiến ai cũng hào hứng muốn hoà mình vào dòng nhạc ấy. 

Nguồn: bách hoá xanh

3. Giá trị của lễ hội cồng chiêng Tây nguyên:

Với mỗi sự kiện khác nhau, các vở diễn sẽ được thực hiện để phù hợp với tính chất sự kiện. Mỗi giai điệu này đều gắn với đời sống hàng ngày của người dân, nói lên tiếng lòng, tâm tư, tình cảm của đồng bào các dân tộc thiểu số. Thanh âm của cồng chiêng cũng được coi là sợi dây kết nối với thần linh, để gửi gắm những cầu nguyện, những mong mỏi của con người đến với thế giới tâm linh.

Nguồn: bách hoá xanh

Vừa rồi EJ Farm đã đưa các bạn đi qua đôi nét khái quát cũng như giá trị của lễ hội cồng chiêng Tây Nguyên. Mong những kiến thức này sẽ được các bạn áp dụng vào thực tiễn. Cảm ơn các bạn đã đọc hết bài viết và EJ Farm xin chúc bạn có một ngày làm việc thật năng suất và tràn đầy năng lượng